Tetracykliny w leczeniu trądziku - więcej niż tylko antybiotykiPrzemysław Nowak, Martyna Waliczek, Aleksandra Kulik, Sylwia Duda Zakład Toksykologii i Ochrony Zdrowia w Środowisku Pracy, Katedra Toksykologii i Uzależnień Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Streszczenie Tetracykliny to antybiotyki o szerokim spektrum działania charakteryzujące się dużą skutecznością wobec wielu czynników chorobotwórczych włączając w to Riketsje, bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne. Mechanizm działania polega na hamowaniu biosyntezy białek poprzez wiązanie się z rybosomami bakteryjnymi. Tetracykliny są wykorzystywane w dermatologii od lat 50, kiedy stwierdzono, że są skuteczne w leczeniu trądziku. Obecnie odkryto i opisano wiele innych właściwości tych antybiotyków, które nie są związane z ich działaniem przeciwbakteryjnym. Po pierwsze tetracykliny wykazują zdolności hamowania metaloproteinaz, które są enzymami uczestniczącymi w degradacji i przebudowie składników macierzy pozakomórkowej; co ważne ich aktywność proteolityczna wzrasta w różnych stanach patologicznych skóry. Po drugie, tetracykliny wykazują działanie przeciwzapalne regulując uwalnianie cytokin, hamując chemotaksję i migrację leukocytów. Co ważne, Propionibacterium acnes, beztlenowa bakteria zasiedlająca ludzką skórę, odgrywa istotną rolę w patogenezie trądziku wydzielając szereg enzymów jak lipazę, proteazy i hialuronidazę, które przyczyniają się do zaostrzenia przebiegu choroby. Wykazano, że tetracykliny działają przeciwzapalnie hamując aktywność lipaz bakteryjnych. Po trzecie tetracykliny wykazują bezpośredni efekt zmiatania wolnych rodników oraz wzmagają mechanizmy obrony antyoksydacyjnej komórek, co przyczynia się do zmniejszenia stanu zapalnego i uszkodzenia skóry u pacjentów z trądzikiem. Słowa kluczowe: tetracykliny, metalopreoteinazy, trądzik, działanie przeciwzapalne |