Zastosowanie rozpuszczanych w oleju przeciwutleniaczy podczas stresu nadfioletowegoLidia Kryczkowska 1/, Oksana Strus 1/, Anna Bielińska 1/, Wiktor Preżdo 2/ 1/ Department of Biotechnology, Kharkiv Polytechnic Institute, 21 Frunze Street, 61002 Kharkiv, Ukraine 2/ Department of Environmental Protection, Stanisław Staszic University, Poland Streszczenie Wprowadzenie. Przeciwutleniacze przeznaczone są do inaktywacji oraz neutralizacji aktywnych postaci tlenu i wolnych rodników, tworzących się w skórze podczas oddziaływania promieni nadfioletowych (UV). Dlatego też mogą one być wykorzystane tak w celach terapeutycznych, jak i profilaktycznych. Najbardziej zbadanym przeciwutleniaczem jest α-tokoferol, który służy jako protektor lipidowych błon komórkowych. Cel pracy. Stworzenie środka kosmetycznego na podstawie mikrobiologicznej karotyny posiadającego właściwości ochronne na światło oraz przeciwutleniaczy. Materiał i metoda. Obiektem badań była mikrobiologiczna karotyna, ekstrahowana z biomasy mikroskopowego grzyba Blakeslea trispora, tłuszczowe podłoże do kremu oraz krem zawierający karotynę. Badane były właściwości ochronne kremu na podłożu tłuszczowym oraz właściwości przeciwutleniacza. Wyniki. Po wprowadzeniu do organizmu rozpuszczalnych w oleju przeciwutleniaczy przed oddziaływaniem stresowym UV obserwowano zmianę badanych wskaźników, które miały jednakowy charakter, ale różny stopień oddziaływania. Na przykład, wprowadzenie α-tokoferolu 30 minut przed oddziaływaniem UV doprowadziło do zmniejszenia zawartości we krwi cholesterolu oraz zwiększenia zawartości lipidów. Karoten na podstawie olejów roślinnych tak samo obniża poziom przeciwutleniającej aktywności ekstraktów lipidowych, ale w większym stopniu, niż wprowadzenie α-tokoferolu. Wnioski. Mechanizm wpływu karotenu jako przeciwutleniacza podczas oddziaływania z rozpuszczalnymi w tłuszczach witaminami jest złożony i wymaga dalszych badań. Działanie naturalnych przeciwutleniaczy w naturalnych olejach jako podłożu, na podstawie których próbki karotenu były przygotowane, musi być zbadane. Duża ilość α-tokoferolu oraz fosfolipidów, które odgrywają ważną rolę w obronie lipidów przed utlenianiem, obserwowano w słoneczniku oraz olejach amarantu. Karoten jako przeciwutleniacz wykazuje wysoką aktywność biologiczną i dlatego może być stosowany w terapii przeciwstresowej, jeżeli zmniejszenie zawartości wolnych rodników jest niezbędne. Słowa kluczowe: antyutleniacze, promieniowanie nadfioletowe, beta-karoten, alfa-tokoferol, wolne rodniki |