Ekstrakty roślinne w kosmetycznych preparatach leczniczych i pielęgnacyjnych typu "HIPRE" (High Internal Phase Ratio Emulsion)Marian M. Zgoda 1/, Agnieszka Kudyba 1/, Justyna Kołodziejska 2/, Sławomira Nowak 3/, Katarzyna Bujnicka 1/, Zbigniew Marczyński 4/ 1/ Wyższa Szkoła Kosmetyki i Nauk o Zdrowiu w Łodzi 2/ Pracownia Kosmetyki Farmaceutycznej, Zakład Technologii Postaci Leku, Katedra Farmacji Stosowanej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 3/ Katedra i Zakład Farmakognozji, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 4/ Zakład Farmacji Aptecznej, Katedra Farmacji Stosowanej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Streszczenie Wprowadzenie. Przeprowadzono badania aplikacyjne obejmujące recepturę i strukturę morfologiczną kremów kosmetycznych przeznaczonych do leczenia zmian trądzikowych, oczyszczania, bionawilżania i rozjaśniania naskórka oraz zapobiegania rozwojowi bakterii i zmianom grudkowo-krostkowym. W oszacowaniu właściwości morfologicznych i farmakoterapeutycznych badanych kosmetyków wykorzystano metody analityczne zalecane przez Farmakopeę Polską (FP X i XI) oraz Polskie Normy (PN-ISO). Cel. Celem badań było oznaczenie zawartości wody i lotnych składowych, które umożliwiają ustalenie morfologicznej struktury preparatów i decydują o ich lepkości na granicy faz. Wyliczone termodynamiczne parametry składników o współczynniku biodostępności równej jeden stanowiły podstawę do wyliczenia współczynnika dyfuzji (D). Materiał i metody. Przedmiotem badań były hydrożelowe emulsje typu o/w (lub w/o/w), które zawierają środki lecznicze, olejki eteryczne i fitozwiązki w hydrofilowych ekstraktach roślinnych. Metodą grawimetryczną oznaczono zawartość wody i lotnych składowych, a metodą Cassona oszacowano lepkość praktyczną preparatów. Metodą ekstensometryczną wyznaczono rozciągliwość badanych kosmetyków. Wyniki. Określona zawartość wody i lotnych składowych pozwoliła ustalić morfologiczną strukturę hydrożelowych emulsji, których lepkość jest stabilizowana wielkocząsteczkowymi kopolimerami tzw. "rzekomymi sufraktantami". Wyznaczona lepkość praktyczna preparatów i topologiczny promień cząsteczek składników umożliwiły wyliczenie współczynnika dyfuzji. Oznaczona rozciągliwość preparatów wskazuje na znaczący udział wielkocząsteczkowych kopolimerów, które przy wysokiej zawartości wody decydują o lepkości i morfologicznej trwałości kosmetyków. Wnioski. Analizowane preparaty charakteryzują się odpowiednim do profilu składem recepturowym, a przede wszystkim parametrami morfologicznymi, które umożliwiają efektywne działanie składników. O powyższym przesądza wyznaczona lepkość preparatów i wyliczony z równania Einsteina-Smoluchowskiego współczynnik dyfuzji. Słowa kluczowe: kremy kosmetyczne, lepkość, rozciągliwość, współczynnik dyfuzji, zawartość wody |