Lipofilowość w kosmetologiiJacek Arct 1/, Ewa Starzyk 2/ 1/ Fundacja dr Seidla 2/ Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego Streszczenie Lipofilowość związków chemicznych ma zasadniczy wpływ na ich zachowanie w układach biologicznych. Zrozumienie, jakie elementy determinują lipofilowość, umożliwia projektowanie i otrzymywanie związków o pożądanej lipofilowości. Szybkość przenikania przez lipofilowe struktury warstwy rogowej decyduje, obok aktywności, o możliwości zastosowania związku w preparatach kosmetycznych. Przyjmuje się, że w przypadku większości związków chemicznych transport przez stratum corneum zachodzi drogą międzykomórkową. Partycja w obrębie struktur biologicznych i toksyczność w dużym stopniu zależą od lipofilowości związku. Określenie lipofilowość zazwyczaj stosowane jest wymiennie z pojęciem hydrofobowości. Pojęcia te nie są jednak tożsame i opisują różne zjawiska. Lipofilowość jest wypadkową międzycząsteczkowych i wewnątrzcząsteczkowych oddziaływań. przede wszystkim międzycząsteczkowych, tworzonych przez cząsteczkę z otoczeniem. Lipofilowość można więc opisać za pomocą mierzalnych parametrów cząsteczki, które decydują o tworzeniu wspomnianych oddziaływań. Polaryzowalność związku oraz tendencja do tworzenia wiązań wodorowych decydują o tworzeniu oddziaływań o charakterze polarnym. Przeciwnie oddziaływania o charakterze niepolarnym podwyższają lipofilowość. W lipofilowości istotną rolę pełnią także oddziaływania wewnątrzcząsteczkowe. Wszystkie grupy funkcyjne występujące w cząsteczce oddziałują między sobą. Ze względu na dużą różnorodność ugrupowań, często bardzo trudno jest wyróżnić wszystkie oddziaływania. Autorzy omawiają szczegółowo różne oddziaływania determinujące lipofilowość w tym elektronowe i grup polarnych. Słowa kluczowe: lipofilowość, hydrofobowość, hydrofilowość, biodostępność, współczynnik podziału, polaryzowalność |