Identyfikacja roślin we wczesnym receptariuszu kosmetycznym z 1864 r.Jacek Drobnik 1/, Karolina Wełna 2/ 1/ Department of Pharmaceutical Botany and Herbalism, Medical University of Silesia in Katowice 2/ Students´ Scientific Society at the Department of Pharmaceutical Botany and Herbalism, Medical University of Silesia in Katowice Streszczenie Wprowadzenie. Pierwsze nowoczesne źródło na temat roślin i surowców kosmetycznych to receptariusz Dachauera z 1864 r. wydany w Monachium. Określa on gatunki roślin i opisuje pod względem farmakognostyczym kosmetyczną materię medyczną. Ponadto gromadzi receptury i przepisy na sporządzenie wielu kosmetyków. Cel. Zidentyfikować taksnomicznie rośliny kosmetyczne lub dostarczane przez nie surowce i sprawdzić, które z nich są ciągle dopuszczone do użycia kosmetycznego. Materiał i metody. Oryginalne niemieckie i łacińskie nazwy roślin i surowców, wraz z towarzyszącymi im opisami farmakognostycznymi i kosmetycznymi, zinterpretowano w świetle współczesnej taksonomii (podając uprawnione, obowiązujące nazwy dwuwyrazowe), botaniki (określając organ rośliny lub naturę innego jej surowca) i farmakognozji. Wyniki. Dachauer w 1864 r. wymienił 69 roślinnych surowców leczniczych, należących do 61 gatunków roślin (w tym 1 niepewny z rodzaju Jasminum L.). Aż 61 tych historycznych surowców (88,41%) zawiera współczesny katalog CosIng. Gatunki: Altingia excelsa, Convolvulus scoparius, Heliotropium arborescens, Lonicera periclymenum, Myroxylon peruiferum, Plectranthus aegyptiacus, Styrax officinalis i Vanilla mexicana są zarzucone dziś jako rośliny kosmetyczne. Wnioski. Większość surowców z receptariusza jest współcześnie wymieniana w asortymencie surowców kosmetycznych. Wiedza o bogatej ich grupie (z 61 gatunków roślin) liczy sobie 150 lat. Słowa kluczowe: rośliny kosmetyczne, surowce kosmetyczne, taksonomia, XIX wiek |