wyszukiwanie artykułów
Copyright @ Pol J Cosmetol
Pol J Cosmetol 2013, 16(3): 190-195pl  Działanie drażniące związków powierzchniowo czynnychJacek Arct 1/, Patrycja Niemyńska 1,2/, Sergiusz Dzierzgowski 1,2/ 1/ Wyższa Szkoła Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie 2/ Instytut Biotechnologii, Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej Streszczenie Podrażnienia są jedną z najczęstszych przyczyn patologii skóry. Mogą być one powodowane przez prawie wszystkie substancje chemiczne. Potencjał drażniący substancji jest zdeterminowany jej właściwościami chemicznymi i fizycznymi. Jedną z przyczyn powstawania podrażnień są kosmetyki, w tym preparaty myjące. Środki powierzchniowo czynne mogą w różny sposób oddziaływać na skórę. Mają zdolność do interakcji zarówno z białkami jak i lipidami warstwy rogowej naskórka. Surfaktanty po adsorpcji na powierzchni skóry mogą penetrować przez warstwę rogową i dalej przez pozostałe żywe warstwy naskórka. W efekcie dalszej penetracji mogą powodować uszkodzenie błon komórkowych keratynocytów uwalniając prozapalne mediatory. W artykule przedstawiono przegląd literatury dotyczący zależności budowy od potencjału drażniącego jednych z najpowszechniej stosowanych surfaktantów - soli alkilosiarczanów. Najwyższy potencjał drażniący wykazują homologi o długości łańcucha C12. Istotnym czynnikiem jest również stopień oksyetylenowania - wraz z jego wzrostem maleje potencjał drażniący. Omówiono zagadnienie potencjału drażniącego mieszanin środków powierzchniowo czynnych. Stwierdzono obniżenie potencjału drażniącego mieszaniny w odniesieniu do surfaktantu bardziej drażniącego pomimo wzrostu całkowitej zawartości środków powierzchniowo czynnych. Wywnioskowano, iż istnieją interakcje pomiędzy surfaktantami w ich mieszaninach, powodujące obniżenie wartości krytycznego stężenia micelizacji (CMC), a w efekcie obniżenie potencjału drażniącego. Innym prawdopodobnym wytłumaczeniem jest konkurencja pomiędzy surfaktantami o powierzchnie kontaktu. Efekt działania mieszanin środków powierzchniowo czynnych nie ma charakteru addytywnego, nie wynika wprost z sumy wpływu poszczególnych jej składników. Ponadto, ich potencjał drażniący nie jest bezpośrednio skorelowany z całkowitą zawartością surfaktantów w roztworze. Słowa kluczowe: podrażnienie skóry, środki powierzchniowo czynne, mieszaniny surfaktantów |