Rofamy - produkty oksyetylenowania estrów metylowych kwasów oleju rzepakowego [EMKOR] nową niejonową klasą surfaktantówMarian M. Zgoda 1/, Michał J. Nachajski 2/, Michał K. Kołodziejczyk 2/, Jacek Kosno 3/, Marek Lukosek 3/, Sławomira Nowak 4/, Zbigniew Marczyński 5/, Magdalena Piechota-Urbańska 5/, Andrzej Stańczak 5/ 1/ Wyższa Szkoła Kosmetyki i Nauk o Zdrowiu w Łodzi 2/ Zakład Technologii Postaci Leku, Katedra Farmacji Stosowanej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 3/ Zakład Procesów Ciśnieniowych, Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", Kędzierzyn-Koźle 4/ Katedra i Zakład Farmakognozji, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 5/ Zakład Farmacji Aptecznej, Katedra Farmacji Stosowanej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Streszczenie Wprowadzenie. Wykorzystując biodegradowalne estry metylowe kwasów tłuszczowych oleju rzepakowego [EMKOR] podjęto badania nad wytworzeniem przy użyciu katalizatora (Al2O3 MgO)n nowej klasy niejonowych surfaktantów - Rofamów o niskiej zawartości w produkcie polietylenoglikoli (PEG). Właściwości fizykochemiczne, a przede wszystkim poziom równowagi hydrofilowo-lipofilowej (HLB) ich struktury może stanowić bazę do produkcji form leków i kosmetyków podawanych na skórę. Cel. Celem badań było wytworzenie szeregu homologicznego nowej klasy surfaktantów - Rofamów o zawartości segmentów oksyetylenowych nTE=10÷70 i zbadanie ich struktury, aktywności powierzchniowej oraz oszacowanie wielkości lepkościowych i hydrodynamicznych. Materiał i metody. Badano homologiczny szereg Rofamów o zawartości nTE=10÷70. Metodami farmakopealnymi oraz zalecanymi przez Polskie Normy zmierzono napięcie powierzchniowe, lepkość zaś metodą chromatografii HPLC i GPC oznaczono dyspersję mas cząsteczkowych w produkcie. Metodą 1HNMR oznaczono w produkcie zawartość segmentów oksyetylenowych nTE i polietylenowych (PEG). Ustalona struktura nowej klasy surfaktantów - Rofamów umożliwiła wyliczenie parametru rozpuszczalności δ1/2. Wyniki. Oznaczono w szeregu homologicznym Rofamów o nTE=10÷70 dyspersję mas cząsteczkowych, a także wyznaczono niezależnymi metodami poziom równowagi hydrofilowo-lipofilowej (HLB) oraz parametr rozpuszczalności δ1/2. Metodą stalagmometryczną zmierzono aktywność powierzchniową wodnych roztworów Rofamów, a wyznaczone cmc (krytyczne stężenie micelarne) umożliwiło wyliczenie termodynamicznego potencjału poziomu tworzenia miceli. Wyznaczono również podstawowe wielkości lepkościowe i hydrodynamiczne, a przede wszystkim oszacowano stopień hydratacji struktury miceli. Wnioski. Właściwości fizykochemiczne homologicznego szeregu Rofamów biodegradowalnych niejonowych surfaktantów umożliwiają bezpieczne wykorzystanie jako emulgatorów, solubilizatorów i promotorów przejścia przezskórnego w produkcji leczniczych i kosmetycznych form preparatów podawanych na skórę (kremy, płyny miceralne, syndety). Słowa kluczowe: Rofamy, lepkość, napięcie powierzchniowe, parametr rozpuszczalności, równowaga hydrofilowo-lipofilowa, dyspersja mas cząsteczkowych |